یکی از کارهای لازم و ضروری که در زمینۀ شاهنامهپژوهی باید انجام گیرد، گردآوری و بررسی ابیات پراکندۀ شاهنامه در متون کهن فارسی است. هدف چنین پژوهشی در وهلۀ نخست، یاری در تصحیح متن شاهنامه است. ازآنجاکه میان تاریخ انجام شاهنامه (400 ق.) تا قدیم ترین نسخۀ آن، فلورانس، (614 ق.) بیش از دویست سال فاصلة زمانی وجود دارد و از سدۀ هفتم و هشتم کمتر از ده نسخه وجود دارد، مصحّح شاهنامه ناچار است در کار خود، غ...

کتاب سفینه قهرمانیه مقتلی است به نثر مسجع آمیخته به نظم، ازآثار دورهء قاجار نوشتهء قهرمان خان قهری ملایری (م 1372ه ق) که هم نویسنده و هم اثر او- که به گونهء مجالس و به نثر فنی و موزون است- به علل گوناگون ناشناخته مانده است. در این کتاب حادثهء شگرف و بی نظیر قیام خونین امام حسین (ع) و حرکت آن امام همام از مدینه به طرف کوفه و وقایع روز عاشورای شصت و یک هجری به تفصیل و باکلامی حزین و استوار بیان ش...

تصحیح متون یکی از بخش های بسیار مهم و حساس بازشناسی میراث یک ملت است. ایران یکی از کهن سال ترین و پرمایه ترین کشورهای جهان در حوزه متون و تصحیح متون است؛ همچنین، همواره این بحث مطرح بوده است که تا چه میزان در این فن از غربیان آموخته ایم. محمد قزوینی هم یکی از محققان نامور سده اخیر در میهن ماست. سال ها در اروپا زندگی و تحصیل کرد و در آنجا به تصحیح چند متن مهم دست یازید. آیا محمد قزوینی در تصحیح ...

چاپ نخست تصحیح جدید تاریخ بیهقی، اثر ابوالفضل بیهقی، که یکی از پایه های نثر فارسی به شمار می رود، در اواخر سال 1388 خورشیدی، به کوشش آقایان دکتر محمّدجعفر یاحقّی و مهدی سیّدی منتشر شد. پیش از این، استادان بنامی چون ادیب پیشاوری، سعید نفیسی، دکتر قاسم غنی و دکتر علی اکبر فیّاض به تصحیح این اثر برجسته همّت گمارده بودند، امّا تصحیح و پژوهش تازه ای که انجام گرفته، از لونی دیگر است؛ چرا که افزون بر مقابله...

انتشار شاهنامه خالقی مطلق تحول بزرگی در عرصه شاهنامه­شناسی و تصحیح متن در ایران بود. دعوت صریح خالقی از منقدان در مقدمه متن شاهنامه­اش برای بررسی بیت­­بیت تصحیح او و بحث­های گوناگون تصحیح متن در یادداشت‏های شاهنامه توسط او، باب جدیدی را در مقابل پژوهشگران این عرصه گشود. ما بر مبنای شیوه­های تصحیحی جناب خالقی، سبک فردوسی و با کمک از دستنویس سن­ژوزف و منابع حاشیه­ای دیگر چند نکته انتقادی را دربار...

متن منقحی ازین کتاب بر پایه معتبرترین دستنویسهای موجود آن به دست داده شده است؛ روش اتخاذ شده در تصحیح این متن انتقادی است. چنانکه می دانیم بر اساس متون معتبر و مصحَح بلاغی است که می توان تاریخ تطور علوم بلاغی در زبان فارسی را بررسید و این تصحیح در این زمینه راه گشا تواند بود؛ به ویژه اینکه صورت نویافته ای از این متن برای نخستین بار عرضه شده است. در تصحیح این متن از شش دستنویس دقایق الشعر استفاده...

این رساله ، تصحیح و تحقیق متن رساله فی الحدوث نوشته صدر المتألهین شیرازی است که موضوع آن حدوث یا پیدایش جهان است. ارکان این رساله شامل متن تصحیح شده و مقدمه است. گذری تحلیلی بر نظریه ملاصدرا درباره حدوث جهان، تجزیه و تحلیل مطالب رساله حدوث، چگونگی تصحیح متن رساله و ارزشیابی نسخه ها ، مباحثی است که در مقدمه به آن پرداخته شده است. مصحح متن مذکور را با هفت نسخه خطی دیگر از این متن مقایسه انتقادی ک...

دیوان ناصر خسرو و با تصحیح استاد مجتبی مینوی و دکتر مهدی محقق از جمله آثار منقح متون فارسی است که با شیوۀ علمی و متد تحقیق و تصحیح فراهم آمده است. مع هذا ارزش­های این متن صرفاً در مقام تصحیح باقی    نمی­ماند، بلکه با ژرف نگری بیشتری می­توان دریافت که این دو استاد برجسته- با تبحّر در تاریخ، کلام، فلسفه و ادبیات فارسی نیز با تسلط کامل به زبان و ادب عربی- اثر ویژه­ای را باز تولید کرده­اند؛ به گونه­ا...

مجالس ­النفایس یکی از مهمترین تذکره­ های شاعران است که قزوینی دومین ترجمۀ آن را ترتیب داده و علی ­اصغر حکمت آن را در سال 1321 ش. تصحیح و منتشر کرده ­است. در این مقاله تصحیح حکمت با سه نسخۀ اقدم و معتبر از متن ترکی، مقابله و مقایسه شده و این نتیجه حاصل شد که متن ترجمۀ قزوینی و تصحیح حکمت با محتوای مجالس ­النفایس همخوانی و تطابق چندانی ندارد؛ زیرا از سویی، گاه مطالبی در نسخ ترکی وجود دارد که قزوی...